แบบฝึกหัดนวดไทย(เชลยศักดิ์)...สำหรับแอพฯอ่านออกเสียงผู้พิการทางการเห็น

 ตอนที่1กลุ่มโรคท้อง  (ท้องผูก -จุกเสียด-ป้องกันการปวดประจำเดือน )

ข้อ1 ถ่ายอุจจาระแข็งหรือไม่ถ่ายอุจจาระนานหลายวัน สองวันหรือสามวันถ่ายออกมาหนึ่งครั้ง หรือถ่ายลำบาก ถ่ายเป็นก้อนแข็งคล้ายขี้แพะ เป็นพรรดึก อึดอัดในท้อง ผายลมบ่อย จุกเสียดในท้อง ร้อนใน ปากเป็นแผล ลิ้นเป็นฝ้า หายใจมีกลิ่นเหม็น เป็นสิว ฝี เป็นริดสีดวงทวารหนัก

ตอบ  ท้องผูก

ข้อ2จุดสำคัญและแนวนวดแก้อาการท้องผูก

ตอบ  ๑.แนวข้างกระดูกกระเบนเหน็บและจุดก้นกบ      ๒.แนวลำไส้ใหญ่ วนจากขวา ชึ้นไปแล้วลงซ้าย   ๓.จุดเหนือข้างสะดือ และใต้ข้างสะดือสี่จุด

ข้อ3 อาการท้องผูก ต้องกดจุดก้นกบนิ่งไว้กี่วินาที

ตอบ  สิบวินาที

ข้อ4สาเหตุของอาการท้องผูก

ตอบ 1กินอาหารที่มีกากน้อย หรือกินอาหารที่มีรสฝาด และดื่มน้ำน้อย    2กินยาบางชนิด เช่น ยาแก้ท้องเสีย ยาคุมกำเนิด   3ขาดการออกกำลังกาย   4มีอุปนิสัยขับถ่ายไม่เป็นเวลา   5มีความเครียดวิตกกังวล

ข้อ5นั่งบนโถส้วมแล้วใช้กำปั้นวางไว้ที่ท้องน้อย แล้วก้มตัวลงให้ท้องกดทับหมัดที่กำไว้  เป็นวิธีแก้อาการอะไร

ตอบ   ท้องผูก

ข้อ6 มีอาการปวดท้องน้อยก่อนมีประจำเดือนไม่กี่ชั่วโมง และเป็นอยู่ตลอดช่วงสองถึงสามวันแรกของการมีประจำเดือน โดยมีอาการปวดหน่วงเป็นพักพัก ที่บริเวณท้องน้อย บางรายอาจมีอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน ใจคอหงุดหงิด ปวดหลัง ปวดบริเวณหน้าขา กระเบนเหน็บร่วมด้วย ถ้าปวดรุนแรงอาจมีอาการเหงื่อออก ตัวเย็น มือเท้าเย็น

ตอบ   อาการปวดประจำเดือน

ข้อ7 อาการปวดประจำเดือน การนวดเพื่อการบำบัดเรียกว่า

ตอบ  การนวดป้องกันการปวดประจำเดือน

ข้อ8การนวดป้องกันการปวดประจำเดือนควรนวดในช่วงเวลาใด

ตอบ   ก่อนประจำเดือนมา เจ็ดวัน และหลังประจำเดือนเจ็ดวัน

ข้อ9สาเหตุของอาการปวดประจำเดือน

ตอบ  1ระดูและเลือดลมไม่ปกติ   2โครงสร้างกระดูกสันหลังและกระดูกเชิงกรานผิดปกติ  3มีความเครียดวิตกกังวล

ข้อ10จุดสำคัญและแนวนวดป้องกันการปวดประจำเดือน

ตอบ    1แนวหลังหนึ่ง   2แนวขาด้านหลังหนึ่งทั้งช่วงต้นขา และช่วงน่อง    3แนวอุ้งเชิงกราน และจุดเหนือหัวเหน่า(อยู่ใต้สะดือสี่นิ้วมือ)   4แนวขาด้านหน้าหนึ่งช่วงต้นขา

ข้อ11มีอาการจุกเสียดตรงบริเวณยอดอก หรือลิ้นปี่ บริเวณชายโครง ใต้สะบัก และหน้าอก ถ้าเรอจะรู้สึกสบายขึ้น อาจมีอาการรู้สึกเบื่ออาหาร และท้องผูกร่วมด้วย

ตอบ  อาการจุกเสียด

ข้อ12คำแนะนำหลังการนวดแก้จุกเสียด

ตอบ  1กินยาขับลม หรือดื่มน้ำขิง    2รับประทานอาหารย่อยง่าย     3ออกกำลังเพื่อให้กล้ามเนื้อได้เคลื่อนไหว     4หลีกเลี่ยงความเย็น ในบริเวณที่มีอาการ ใช้น้ำร้อนประคบ

ข้อ13สาเหตุของอาการจุกเสียด

ตอบ  1เกิดจากรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา        2รับประทานอาหารย่อยยาก หรือ อาหารรสจัด   3รับประทานอาหารหมักดอง หรือถั่วชนิดต่างๆ สาเหตุการเกิดแก๊สในกระเพาะอาหาร     4เกิดจากความเครียด

ข้อ14จุดสำคัญและแนวนวดแก้จุกเสียด

ตอบ   1.แนวหน้าท้อง เริ่มจากใต้ชายโครงสองนิ้วมือ ลงไปตามยาวสี่แนว   2จุดใต้สะบ้าหัวเข่าสี่นิ้วมือ และแนวขาด้านนอกสอง (ช่วงแข้ง)   3แนวหลังหนึ่ง

ข้อ15อาการจุกเสียดเมื่อกดคลำท้องจะพบว่า ท้องตึง เมื่อเคาะท้องแล้วจะมีเสียงอย่างไร

ตอบ     มีเสียงโปร่ง

ตอนที่2 เรื่องสะบัก ไหล่ แขน

ข้อ16มีอาการปวดกล้ามเนื้อ เอ็น ที่อยู่ระหว่างกระดูกสันหลังและสะบัก ยกแขนไม่สะดวก ก้มหรือเงยคอได้ไม่เต็มที่ หันหน้าซ้ายขวาหรือเวลายกของแล้วปวดเสียวลงมาที่ข้างสะบัก นอนตะแคงข้างที่ปวดได้ไม่สะดวก บางคนหายใจเข้าก็ปวด ทำให้หายใจไม่ค่อยสะดวก ถ้าเป็นน้อยน้อยอาจปวดตื้อตื้อ น่ารำคาญ ถ้าปล่อยไว้นาน นาน จะปวดหลังและเอวได้

ตอบ  สะบักจม  

ข้อ17 สาเหตุของสะบักจม

ตอบ  -เกิดจากการทำงานหนักเกินไป แบกหรือหามของหนักมากเกินไป   -เกิดจากการนั่งทำงานในท่าที่ไม่เหมาะสม คือหลังไม่ตรง และก้มคอมาก  -เกิดจากการนอนในท่าที่ไม่เหมาะสม   -เกิดจากการเล่นกีฬาหรืออุบัติเหตุ

ข้อ18จุดสำคัญและแนวนวดแก้สะบักจม

ตอบ    1แนวข้างสะบัก   2จุดโค้งคอ บ่า อยู่ตรงโค้งระหว่างคอกับบ่าค่อนมาทางด้านหน้า    3จุดร่องซี่โครงหนึ่งและสอง  อยู่ตรงร่องระหว่างกระดูกซี่โครงซี่ที่หนึ่งกับสอง

ข้อ19 การวางผนการนวด ในกรณีที่ ถ้ามีอาการสะบักจม ร่วมกับปวดไหล่และแขน 

ตอบ  ให้นวดส่วนแขนและไหล่ก่อน

ข้อที่20ในกรณีปวดสะบักและหัวไหล่ที่เกิดจากหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจตีบ

ตอบ  ห้ามนวด

ข้อที่21หัวไหล่ติดมีกี่ระยะ

ตอบ  สามระยะ ระยะที่หนึ่งระยะเจ็บปวด ปวดมาก หกสัปดาห์ ถึงเก้าเดือน       ระยะที่สองระยะข้อยึด อาการปวดเริ่มลดลง สี่เดือนถึงหกเดือน    ระยะที่สามระยะฟื้นต้ว ปวดลดลงเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น ห้าเดือนถึงสองปี

ข้อที่22ข้อไหล่ติดมีกี่ลักษณะ

ตอบ   สี่ลักษณะ  1ไหล่ติดด้านหน้า   2ไหล่ติดด้านหลัง  3ไหล่ติดด้านใน  4ไหล่ติดด้านบน

ข้อ23 มีอาการปวดภายในข้อไหล่ ปวดบริเวณหนีบรักแร้ ใต้รักแร้ ยกแขนขึ้นมาด้านหน้าไม่ได้ หรือทำได้ลำบาก กางแขนออกทางด้านข้างได้ลำบาก หรือทำไม่ได้

ตอบ    ไหล่ติดด้านใน

ข้อ24 ปวดบริเวณสะบักหน้า ยกแขนขึ้นมาด้านหน้าได้ลำบากหรือไม่ได้ ยกแขนไขว้หลังหรือเอามือล้วงกระเป๋าหลังได้ลำบากหรือทำไม่ได้   ยกแขนเอามือแตะไหล่และสะบักด้านตรงข้ามได้ลำบากหรือทำไม่ได้

ตอบ  ไหล่ติดด้านหน้า

ข้อ25 ปวดที่สะบักหลัง กล้ามเนื้อสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน กางแขนออกด้านข้างได้ลำบากหรือไม่ได้  ยกไหล่ขึ้น และกดไหล่ลงได้ลำบากหรือไม่ได้  ยกแขนเอามือแตะไหล่และสะบักด้านตรงข้ามได้ลำบากหรือทำไม่ได้

ตอบ  ไหล่ติดด้านหลัง

ข้อ26 ปวดที่กล้ามเนื้อสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ปวดแนวราวบ่า กางแขนออกด้านข้างและหุบแขนได้ลำบากหรือไม่ได้ ยกไหล่ขึ้นและกดไหล่ลงลำบากหรือไม่ได้

ตอบ  ไหล่ติดด้านบน

ข้อ27อาการปวดเสียวขัดที่บริเวณข้อไหล่ จากความผิดปกติของกล้ามเนื้อ เอ็น เยื่อหุ้มกระดูก เส้นประสาท และการไหลเวียนของเลือดบริเวณไหล่และบริเวณที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นผลจากการใช้งาน ความเสื่อม หรือได้รับบาดเจ็บที่ไม่ทำให้โครงสร้างของกระดูกแตก หัก หรือเคลื่อนที่ร้ายแรง ความเจ็บปวดทำให้มีการเคลื่อนไหวข้อไหล่ได้น้อยลง(ยกแขน กางแขน หุบแขน หมุนแขนเข้าและออก)และติดขัดในที่สุด 

ตอบ   ไหลติด

ข้อ28 จุดสำคัญและแนวนวดแก้ไหล่ติด

ตอบ  1จุดใต้กระดูกไหปลาร้า สามจุด  2.จุดร่องกล้ามเนื้อสามเหลี่ยมด้านหน้า    3จุดเหนือรักแร้ด้านหน้า  4จุดรอบข้อไหล่ทางด้านหลังสามจุด  5แนวข้างสะบักด้านใน  6จุดกลางสะบัก   7จุดเหนือรักแร้ด้านหลัง

ข้อ29 ปวดขัดที่หัวไหล่ เจ็บเวลาเคลื่อนไหวข้อไหล่  ปวดขัดข้อศอก งอและเหยียดข้อศอกไม่ได้เต็มที่ คว่ำและหงายมือไม่ได้เต็มที่ ทำงานบางอย่างไม่ได้ เช่น ถือกะทะผัดอาหาร บิดผ้าไม่สะดวกหรือไม่ได้   ปวดขัดข้อมือ เคลื่อนไหวข้อมือแล้วปวดในบางท่า  ปวดตึงนิ้วมือ ปวดขัดนิ้วมือ กำนิ้วมือได้ไม่สุด เหยียดนิ้วมือไม่ได้ งอนิ้วแล้วเหยียดคืนให้ตรงไม่ได้  ปวดฝ่ามือ เอ็นที่ฝ่ามือเป็นลำแข็ง ปวดเกร็งที่มือจากตะคริว

ตอบ  ปวดไหล่ แขน ข้อศอก ข้อมือ ข้อนิ้วมือ   (*หมายเหตุจะมีครบทุกอาการของไหล่  แขน ข้อศอก ข้อมือ ข้อนิ้ว    แต่ถ้าเป็นราชสำนักจะเน้นว่าปวดที่ข้อศอก โดยปวดจากข้อศอกร้าวชาลงแขน ข้อมือ นิ้วมือ และจากข้อศอกร้าวหัวไหล่  จะมีคำว่า ร้าว หรือ ร้าวชา บอกให้ทราบ  เรียกว่า โรคลมปลายปัตคาตข้อศอก)

ข้อ30ใช้มือข้างหนึ่งจับปลายแขนวางบริเวณหน้าอก ใช้นิ้วหัวแม่มืออีกข้างกดจุดข้อศอกด้านนอก นับหนึ่งถึงสิบ ทำสามรอบ เสร็จแล้วใช้มือข้างหนึ่งจับปลายแขนตั้งฉากกับพื้น ใช้นิ้วหัวแม่มืออีกข้าง กดจุดข้อศอกด้านใน นับหนึ่งถึงสิบ ทำสามรอบ เสร็จแล้วใช้มือข้างหนึ่งจับปลายแขนตั้งฉากกับพื้น ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ของมืออีกข้าง กดจุดข้อศอกด้านในและด้านนอกพร้อมกัน และโยกข้อศอกขึ้นลงทำสามรอบ

ตอบ  ท่านวดแก้ปวดข้อศอก

ข้อ31ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวแขนด้านหน้าหนึ่ง เริ่มจากใต้ข้อพับศอกสองนิ้วมือไปถึงเหนือข้อมือ

เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวแขนด้านหน้าสอง เริ่มจากใต้พับศอกสองนิ้วมือไปถึงเหนือข้อมือ

เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดเหนือข้อมือสองนิ้วมือ

ตอบ ท่านวดแก้ปวดข้อมือ

ข้อ32ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดฝ่ามือสอง โดยให้ปลายนิ้วหัวแม่มือที่กดชี้ไปทางนิ้วกลาง

เสร็จแล้วกำมือหลวมๆ ใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางคีบนิ้วมือทางด้านบนและล่าง แล้วดึงนิ้วของคนไข้ทีละนิ้ว

เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้จับนิ้วมือทางด้านบนและล่าง แล้วรูดจากโคนนิ้วมายังปลายนิ้ว ทำทุกนิ้ว

เสร็จแล้วกำมือหลวมๆ ใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางคีบด้านข้างของนิ้วมือ แล้วรูดจากโคนนิ้วมายังปลายนิ้ว ทำทุกนิ้ว เสร็จแล้วใช้มือข้างหนึ่งจับฝ่ามือไว้ ใช้นิ้วหัวแม่มืออีกข้างรีดนิ้วมือแต่ละนิ้ว จากจุดกึ่งกลางฝ่ามือ ผ่านโคนนิ้วไปปลายนิ้ว

ตอบ  ท่านวดแก้ปวดข้อนิ้วมือ

ข้อ33ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวแขนด้านหลังหนึ่ง เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดสุดท้ายของแนวแขนด้านหลังหนึ่ง(ช่วงต้นแขน) ซึ่งเป็นจุดเกาะของกล้ามเนื้อสามเหลี่ยมระดับเดียวกับรักแร้  เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวแขนด้านหลังสอง เสร็จแล้วยกแขนคนไข้ขึ้น ใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดแนวแขนด้านหลังสอง(ช่วงต้นแขน)  เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดสุดท้ายของแนวแขนด้านหลังสอง ตรงเหนือรักแร้ทางด้านหลังเสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดใต้รากขวัญ

ตอบ   ท่านวดแก้ปวดไหล่ ปวดแขน

ข้อ34จุดและแนวนวดสำคัญนวดแก้ปวดไหล่ ปวดแขน

ตอบ   ๑.ฝ่ามือสามจุด    ๒.ง่ามนิ้วหลังมือสี่จุด     ๓.ข้างสะบักหนึ่งแนว             ๔.แขนด้านหน้า บนและล่าง สองแนว            ๕.แขนด้านหลัง บนและล่าง สองแนว

ตอนที่3  ปวดคอ ปวดศีรษะ คอตกหมอน  เป็นลมและ ปวดหลัง

ข้อ35จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้ปวดคอ ศีรษะ

ตอบ   ๑.แนวบ่าหนึ่ง และแนวบ่าสอง   ๒.แนวกำด้นจากจุดกำด้นไปถีงไรผมด้านหน้า  และจุดกำด้น และจุดใต้ไรผม    ๓.แนวเหนือหู เริ่มจากแนวใบหูทั้งสองข้างไปจนถึงกลางกระหม่อม   ๔.จุดจอมประสาท   ๕.จุดหัวคิ้วทั้งสองข้าง   ๖.จุดอุณาโลมอยู่กึ่งกลางระหว่างหัวคิ้วทั้งสอง  ๗.จุดหางคิ้ว และจุดหางตา

ข้อ36สาเหตุของอาการปวดคอ ศีรษะ

ตอบ   1ทำงานในท่าที่ไม่เหมาะสม เช่น ก้มคอนานๆ    2นอนหนุนหมอนสูงหรือแข็งเกินไป   3มีความเครียด วิตกกัวล ซึมเศร้า นอนไม่หลับ   4ได้รับสิ่งกระตุ้นจากภายนอก เช่น ถูกความร้อนความเย็น ได้กลิ่น เห็นแสงจ้า ได้ยินเสียงรบกวน ที่กระตุ้นให้ปวดศีรษะ   5นอนพักผ่อนไม่เพียงพอ

ข้อ37 ปวดบริเวณคอ บ่า ปวดตื้อๆหนักๆที่ท้ายทอย ขมับหน้าผากกลางศีรษะ หรือทั่วศีรษะ ส่วนใหญ่ปวดเล็กน้อยถึงปานกลาง ส่วนน้อยมีอาการปวดรุนแรง

ตอบ   อาการปวดคอ ศีรษะ  (*หมายเหตุ ถ้ามีคำว่า ปวดกระบอกตา ร้าวลงแขนด้านใน จะเป็นโรคลมปลายปัตคาตสัญญาณห้าหลัง   และถ้ามีคำว่า หน้าแดง ตาพร่า เห็นแสงระยิบระยับ จะเป็นโรคลมปะกัง ของราชสำนัก)

ข้อ38มีอาการปวดกล้ามเนื้อคอข้างใดข้างหนึ่ง หรือปวดต้นคอถึงหัวไหล่  บางคนอาจปวดถึงสะบัก จะเอี้ยวคอหรือหันหน้าไม่สะดวก คอจะแข็ง บางคนก้มหรือเงยศีรษะไม่ได้ เวลาหันต้องหันไปทั้งตัว มักจะเกิดอาการปวดเมื่อเวลาจะหันหน้าหรือเอียงตัว

  ตอบ    อาการตกหมอน (*หมายเหตุ ทั้งเชลยศักดิ์และราชสำนัก ลักษณะอาการเหมือนกัน แต่ราชสำนักจะเรียกว่า โรคคอตกหมอน)

ข้อ39อาการตกหมอนถ้ามีอาการปวดร้าวลงแขน ทำให้แขนชาไม่มีแรง มักเกิดจากสาเหตุใด

ตอบ  รากประสาทบริเวณคอถูกกดทับ 

ข้อ40สาเหตุของอาการตกหมอน

ตอบ  1เกิดจากการนอนหนุนหมอนสูงหรือแข็งเกินไป ทำให้กล้ามเนื้อต้นคอต้องยืดเป็นเวลานานๆ   2เกิดจากการยกของหนักๆ เป็นเวลานาน ซึ่งทำให้เกิดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นของแขน หัวไหล่ ต้นคอ หากผู้ที่กำลังยกหรือหิ้วของหนักอยู่นั้น หันหน้าหรือบิดคอไปข้างใดข้างหนึ่งอย่างกระทันหัน จะทำให้คอเคล็ด หรือเกิดอาการคอตกหมอนได้   3เกิดจากการทำงานในอิริยาบถที่ไม่เหมาะสม เช่น การก้มคอนานๆ   4เกิดจากความเครียดวิตกกังวล ซึ่งจะทำให้กล้ามเนื้อคอเกิดการเกร็งตัว

ข้อ41จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้อาการตกหมอน

ตอบ  1แนวบ่าหนึ่ง และแนวบ่าสอง และแนวข้างสะบัก    2จุดบริเวณโค้งระหว่างคอกับบ่า(แก้อาการหันหน้าซ้ายขวาไม่ได้)   3จุดระดับเดียวกับปลายกระดูกสะบัก ห่างจากปลายสะบักสองนิ้วมือ(แก้อาการก้มเงยไม่ได้)

ข้อ42ปวดหลังส่วนล่าง  บริเวณกระเบนเหน็บ อาจเกิดขึ้นฉับพลัน หรือค่อยเป็นทีละน้อย อาจปวดตลอดเวลาหรือปวดเฉพาะในท่าบางท่า การไอ จาม หรือบิดเอี้ยวตัว อาจทำให้ปวดมากขึ้นได้ เป็นมามากกว่าสิบสองสัปดาห์

ตอบ   ปวดหลังเป็นแบบเรื้อรัง

ถ้ามีอาการน้อยกว่า ๔สัปดาห์ ถือว่า เป็นแบบเฉียบพลัน

ถ้ามีอาการ๔-๑๒สัปดาห์ ถือว่า เป็นแบบกึ่งเฉียบพลัน

ถ้ามีอาการนานกว่า ๑๒สัปดาห์ ถือว่า เป็นแบบเรื้อรัง

ข้อ43จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้อาการปวดหลัง

ตอบ  1แนวหลังหนึ่ง และแนวหลังสอง     2เกลียวข้างสามจุด  3ท้าวสะเอวหนึ่งจุด

ข้อ44     ๑.ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวหลังหนึ่ง จากระดับเดียวกับกลางสะบักลงมาถึงเหนือบั้นเอว

๒.ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวหลังสอง จากระดับเดียวกับกลางสะบักลงมาถึงเหนือบั้นเอว

๓.ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวเกลียวข้าง(มีสามจุด)

๔.ใช้นิ้วหัวแม่มือข้างที่อยู่ใกล้ตัวคนไข้ กดจุดท้าวสะเอว

ตอบ วิธีนวดแก้อาการปวดหลัง

ข้อ45อาการจะเกิดขึ้นรวดเร็ว รู้สึกมึนโคลงเคลง ตาพร่า หูอื้อ  วิงเวียน มือเท้าเย็น เหงื่อออก หน้าซีด ชีพจรเต้นเบา และมีความดันต่ำ

ตอบ  อาการเป็นลม

ข้อ46  1ใช้นิ้วหัวแม่มือกดจุดร่องใต้จมูก กดและคลึงเบาๆสักพัก นิ้วที่เหลือประคองไว้ใต้คาง  2คว่ำฝ่ามือคนไข้ ใช้นิ้วหัวแม่มือกดจุดง่ามนิ้วระหว่างนิ้วชี้กับนิ้วหัวแม่มือ เป็นเวลา สองถึงสามนาที หรือจนอาการดีขึ้น  3ใช้ปลายนิ้วทั้งสี่ซ้อนกัน กดจุดใต้ลิ้นปี่ นับหนึ่งสองสาม ปล่อยแล้วต่อยเริ่มกดใหม่อีก (จุดนี้อาจจะไม่สะดวกกับคนไข้ที่เป็นผู้หญิง)   4ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกันกดจุดแนวบ่าหนึ่ง เพื่อให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น

ตอบ  วิธีนวดแก้อาการเป็นลม

ข้อ47จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้อาการอาการเป็นลม

ตอบ   1จุดร่องใต้จมูก และจุดลิ้นปี่  2จุดง่ามระหว่างนิ้วชี้และหัวแม่มือ  3แนวบ่าหนึ่ง

ข้อ48 สาเหตุของการเป็นลม

ตอบ  1ร่างกายอ่อนเพลีย เหนื่อยล้า อดอาหาร อดนอน   2อู่ในที่อากศร้อน อบอ้าว อากาศถ่ายเทไม่ดี เช่นกลางแดดจัด หรือในที่แออัด  3ร่างกายกระทบร้อนกระทบเย็นเฉียบพลัน   4แพ้กลิ่นบางอย่าง     5มีอารมณ์เปลี่ยนแปลงกระทันหัน เช่น ดีใจ เสียใจ หรือตกใจสุดขีด  6ผู้ที่มีความดันโลหิตต่ำ โลหิตจาง โรคหัวใจ ผู้ป่วยเบาหวานที่มีน้ำตาลในเลือดต่ำ  หญิงเริ่มตั้งครรภ์ เป็นกลุ่มที่เป็นลมได้ง่ายกว่าคนทั่วๆไป

ตอนที่4 กลุ่มอาการขา สะโพก เข่า  น่อง เท้า

ข้อ49เจ็บ ปวด เสียว เสียด  ขัดที่ข้อขาหรือเข่า เวลางอหรือเหยียดข้อเข่า เวลาลุกขึ้นยืนหรือเวลาเดิน หรือเหยียดขาได้ไม่เต็มที่เวลายืนหรือเดิน ทำให้เดินลำบาก ขึ้นลงบันไดลำบาก หรือปวดตื้อๆโดยเฉพาะที่บริเวณต้นขา น่อง หน้าแข้ง หรือเอ็นร้อยหวาย

ตอบ  ปวดขา ปวดเข่า

ข้อ50ใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดข้างเข่าด้านนอก บริเวณร่องระหว่างกระดูกขาท่อนบนและท่อนล่าง    เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดใต้สะบ้าด้านนอก    เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดเหนือข้างเข่าด้านใน  เสร็จใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดข้างเข่าด้านในบริเวณร่องระหว่างกระดูกขาท่อนและท่อนล่าง

ตอบ  วิธีนวดแก้ปวดขา ปวดเข่า

ข้อ51จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้อาการปวดขา ปวดเข่า

ตอบ   ๑.แนวขาด้านนอกบนและล่างมีสามแนว   ๒.แนวขาด้านหลัง บนและล่างมีสองแนว   ๓.แนวขาด้านในบนและล่างมีสามแนว  ๔.แนวฝ่าเท้าหนึ่งแนว   ๕.จุดนวดด้านหน้าเข่า มี๘จุด(เหนือสาม ข้างสอง ใต้สาม)   ๖.จุดนวดด้านหลังเข่ามีสี่จุด (เหนือพับเข่าสองจุด กลางพับเข่าหนึ่งจุด ใต้พับเข่า2นิ้วหนึ่งจุด)

ข้อ52ข้อควรระวังในการนวดแก้ปวดขา ปวดเข่า

ตอบ  1ควรระมัดระวังในการดัดดึงข้อเข่า  ห้ามกระตุกข้อเข่า  2ควรระมัดระวังในการนวดผู้ป่วยที่มีภาวะกระดูกพรุน เช่นสตรีวัยหมดประจำเดือน

ข้อ53สิ่งที่บ่งบอกว่าในหัวเข่ามีอาการอักเสบอยู่คือ

ตอบ มีอาการบวม แดง ร้อนที่เข่า

ข้อ54  ใช้ศอกจุดปัตคาต  เสร็จแล้วใช้ศอกกดจุดรัตคาต  เสร็จแล้วใช้ศอกกดจุดสันฑะคาต  เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือกดจุดแนวหลังหนึ่ง  เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือกดจุดแนวหลังสอง  เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดแนวเกลียวข้าง

ตอบ  วิธีนวดแก้ปวดสะโพกสลักเพชร

ข้อ55จุดใต้ปลายมือ (อยู่บนแนวขาด้านหลังสองใต้ปลายมือคนไข้) และจุดใต้ปลายปลายมือ สองนิ้วมือ(อยู่บนแนวขาด้านหลังสอง ใต้ปลายมือของคนไข้สองนิ้วมือ)  และจุดใต้สะบ้าสี่นิ้วมือ(อยู่ข้างกระดูกหน้าแข้งใต้สะบ้าสี่นิ้วมือ)   และจุดข้างตาตุ่มนอก   และจุดขอบฝ่าเท้าด้านนอก 

ตอบ  จุดนวดแก้ปวดสะโพกสลักเพชร

ข้อ56คนไข้มีอาการเจ็บ ปวด เสียว เสียด ขัดที่บริเวณข้อสะโพก หรือข้างกระเบนเหน็บ อาจปวดบั้นเอว ปวดเข่า ปวดขา ดึงร้าวขา ขาอ่อนแรง และชาขาร่วมด้วย เนื่องจากเคยหกล้มก้นกระแทกพื้น

ตอบ   ปวดสะโพกสลักเพชร

ข้อ57การหดเกร็งตัวของกล้ามเนื้อบางมัด หรือหลายมัดอย่างรุนแรงต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน โดยไม่ได้ตั้งใจทำ

ตอบ   ตะคริว

ข้อ58สมหญิงเป็นหญิงวัยหมดประจำเดือนกล้ามเนื้อน่องเกิดอาการแข็งเกร็ง ถ้าขยับจะยิ่งแข็งและปวดมากขึ้น ทำให้มีอาการปวดกล้ามเนื้อตามมา 

ตอบ ตะคริวน่อง

ข้อ59 จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้อาการตะคริวน่อง

ตอบ   ๑.จุดใต้สะบ้า อยู่ใต้หัวเข่าสี่นิ้วมือ  ๒.แนวขาด้านนอกสองและสาม ช่วงแข้ง  ๓.จุดกลางน่อง  ๔.แนวขาด้านหลังหนึ่ง ช่วงน่อง

ข้อ60ถ้าเป็นตะคริวขณะเข้านอนกลางคืนบ่อยๆ คำแนะนำคือ

ตอบ ดื่มนมอุ่นๆก่อนนอน และนอนยกขาสูงประมาณสี่นิ้ว

ข้อ61ถ้าเป็นตะคริวหลังจากท้องเสีย อาเจียน หรือเหงื่อออกมา คำแนะนำคือ 

ตอบ   ควรดื่มน้ำเกลือเพื่อชดเชยน้ำและเกลือแร่ที่เสียไป

ข้อ62ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้อนกัน กดจุดหน้าข้อเท้า   เสร็จแล้วใช้นิ้วหัวแม่มือ กดจุดเจ็บที่ข้อเท้าเบาเบา แล้วใช้มืออีกข้างจับเท้าหมุนข้อเท้า

ตอบ  วิธีนวดแก้ข้อเท้าแพลง

ข้อ63จุดและแนวนวดบังคับนวดแก้อาการข้อเท้าแพลง

ตอบ 1 แนวขาด้านอกหนึ่งและสอง และสาม ช่วงแข้ง   2แนวขาด้านหลังหนึ่งและสอง ช่วงน่อง   3จุดหน้าข้อเท้า

ข้อ64ข้อเท้าแพลงด้านนอก หมายถึง 

ตอบ  อาการยืดหรือฉีกขาดของพังผืด หรือกล้ามเนื้อที่ยึดข้อเท้าด้านนอก

ข้อ65ท่านวดของผู้ถูกนวดในการนวดไทยเพื่อส่งเสริมสุขภาพ(95ท่า)มีกี่ท่า

ตอบ 4ท่า คือ นอนหงาย นอนตะแคง นอนคว่ำ  ท่านั่ง

ข้อ66  ตรีธาตุหมายถึง

ตอบ ปิตตะ(ระบบควบคุมการย่อยอาหาร)   วาตะ(ระบบควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย ดารไหลเวียนของเลือด การหายใจ)    เสมหะ(ระบบที่ควบคุมความชุ่มชื้น การหล่อลื่นในร่างกาย)

ข้อ67คุณสมบัติของเสมหะ

ตอบ  เย็น ชื้น หนัก ละเอียด อ่อนนุ่ม เป็นมัน

ข้อ68 รสยารสประธานมีกี่รส

ตอบ  3รส รสเย็น แก้ไข้ตัวร้อน    รสร้อน แก้ขับลมหรือแก้โรคทางลม     รสสุขุม แก้โรคทางโลหิต

ข้อ69 รากแฝกหอม ช่วยขับปัสสาวะ แสดงว่ามีรสของตัวยาใด

ตอบ  รสจืด

ข้อ70การแพทย์แผนไทยได้แบ่งช่วงอายุคนออกเป็นกี่วัย

ตอบ   3วัย คือ ปฐมวัย(แรกเกิด ถึง อายุ16ปี)  มัชฌิมวัย(16ปี ถึง32ปี) ปัจฉิมวัย(อายุเกิน32ปีขึ้นไป)

ข้อ71กิโลมะกัง คืออะไร

ตอบ ผังผืด อยู่ในธาตุดิน

ข้อ72 ยกแขนและขาไม่ขึ้นเป็นความผิดของธาตุใด ชื่อใด

ตอบ   ธาตุลม  อโธคมาวาตา

ข้อ73ธาตุไฟมีกี่ตัว

ตอบ  4ตัว ปริณามัคคี(ไฟย่อยอาหาร)  สันตัปปัคคี(ไฟอุ่นกาย) ปริทัยหัคคี(ไฟระส่ำระสาย) ชิรณัคคี(ไฟเผาให้คร่ำคร่า หรือไฟเผากาย หรือไฟแก่ชรา)

ข้อ74 เกี่ยวกับธาตุทั้งสี่

ตอบ    1ปถวีธาตุดิน มียี่สิบ    2อาโป ธาตุน้ำ มีสิบสอง     3วาโย ธาตุลม มีหก  4เตโช ธาตุไฟ มีสี่

ข้อ75 สัตว์เภสัชมีกี่ประเภท

ตอบ มี3ประเภทคือ สัตว์บก  สัตว์น้ำ  สัตว์อากาศ

ข้อ76สมุนไพรในลูกประคบได้แก่

ตอบ  เหง้าไพล  เหง้าขมิ้นอ้อย เหง้าขมิ้นชัน ต้นตะไคร้ ผิวลูกมะกรูด ใบมะข่าม

ข้อ77สมุนไพรสำหรับนั่งถ่านได้แก่

ตอบ    ไพล ว่านน้ำ ว่านนางคำ ขมิ้นอ้อย  ผิวลูกมะกรูด

ข้อ78จงบอกตัวยาในตำรับยากษัยเส้น

ตอบ  ดอกดีปลี เหง้าขิง รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิงแดง เถาโคคลาน กำลังวัวเถลิง เถาวัลย์เปรียง

ข้อ79 จงบอกชื่อสมุนไพรต้วยาแก้ปวดเมื่อย บำรุงกำลัง

ตอบ  เถาโคคลาน กำลังวัวเถลิง เถาวัลย์เปรียง ม้ากระทืบโรง

ข้อ80 จงบอกชื่อสมุนไพรตัวยา ในตำรับยาแก้ลมอัมพฤกษ์

ตอบ   เหง้าไพล  ผักเสี้ยนผี  พริกไทยล่อน  ลูกจันทน์ ดอกจันทน์

ข้อ81 ลูกสมอไทย ลูกสมอพิเภก ลูกมะขามป้อม

ตอบ   ตรีผลา 

ข้อ82  ดีปลี พริกไทย ขิง

ตอบ  ตรีกฏุก

ข้อ83  เถาสะค้าน  รากช้าพลู รากเจตมูลเพลิง

ตอบ ตรีสาร

ข้อ84 เบญจกูล คือ

ตอบ    ดอกดีปลี เหง้าขิง รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิงแดง