จุดสัญญาณนวดแบบราชสำนัก กับข้อสอบภาคทฤษฎีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทย ด้านการนวดไทย

 ข้อความที่เขียนเส้นใต้เอาไว้คือประเด็นที่นำไปทำเป็นข้อสอบนะครับ

จุดสัญญาณ๑ถึง๕ ของ

หัตถเวชกรรมแผนไทย(นวดแบบราชสำนัก)

 สัญญาณ คือ จุดหรือตำแหน่งสำคัญที่อยู่บนแนวเส้นพื้นฐาน ซี่งสามารถจ่ายเลือด บังคับเลือด จ่ายความร้อน บังคับความร้อนไปยังตำแหน่งต่างๆของร่างกายในการรักษาโรคตามพิกัดทางหัตถเวชกรรมแผนไทย

จ่ายเลือด คือ ตำแหน่งที่กดเป็นตำแหน่งหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ส่งไปเลี้ยงอวัยวะส่วนปลายต่างๆ เช่น ตำแหน่งที่เปิดประตูลมจะใช้คำว่า "จ่าย"

บังคับ คือ ตำแหน่งของแขนงของหลอดเลือดแดงเล็กๆ หรือตำแหน่งของแขนงประสาทที่ไม่ได้ทอดผ่านตามบริเวณที่ต้องการ เราจะใช้คำว่า "บังคับ" เช่น สัญญาณ๑ และสัญญาณ๒ขาด้านอก ปกติจะมีเลือดไปเลี้ยงในส่วนนี้น้อยที่ลงปลายเท้าจึงมีการบังคับแรงไปตามตำแหน่งนั้น

   ในตำแหน่งที่กด เจ็บหรือปวด เป็นเนื้อเยื่อ หรือกล้ามเนื้อ

   ในตำแหน่งที่กด ร้อน  เป็นหลอดเลือด

   ในตำแหน่งที่กด  ปวดเสียวร้าว เป็นเส้นประสาท

สัญญาณ๕ มี๙สัญญาณหลักได้แก่

๑.สัญญาณ๕ ขาด้านนอก

๒.สัญญาณ๕ ขาด้านใน

๓.สัญญาณ๕ หลัง

๔.สัญญาณ๕ หัวไหล่

๕.สัญญาณ๕ แขนด้านนอก

๖.สัญญาณ๕ แขนด้านใน

๗.สัญญาณ๕ ศีรษะด้านหน้า

๘.สัญญาณ๕ ศีรษะด้านหลัง

๙.สัญญาณ๕ ท้อง

นอกจากนี้มีสัญญาณที่ใช้เฉพาะโรค เช่น หู ข้อมือ นิ้วมือ และเท้า

สัญญาณ ๑ถึง๕ขาด้านนอก

สัญญาณ๑ขาด้านนอก 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนไปทั่วขาด้านนอกถึงปลายเท้า

แก้                  ลมปราบที่ขา ขาชา ขาลีบ

ช่วยแก้          โรคที่เกี่ยวกับสะโพก เช่น ขัดสะโพก ข้อสะโพกเสื่อม อัมพาตขา

สัญญาณ๒ขาด้านนอก

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหัวต่อกระดูกสะโพก

แก้                  ขัด ยอกสะโพก หัวต่อกระดูก และเบ้าข้อต่อสะโพกอักเสบ

ช่วยแก้          อัมพาตขา

**ห้ามนวดในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นอัมพาตเหยียดคู้ขาไม่ได้ เพราะจะทำให้กระดูกข้อต่อสะโพกเคลื่อนหลุดออกจากที่มากขึ้น

           

 สัญญาณ๓ขาด้านนอก

ความหมาย    บังคับเลือดและความร้อนเข้าเชิงกราน เข้าสะโพก

แก้           กระดูกสะโพกเคลื่อนให้เข้าที่ แก้อักเสบของมดลูก เชิงกราน ใช้ตรวจดูการเข้าอู่ของมดลูกหลังคลอด และกระดูกสะโพกเคลื่อนว่าเข้าที่หรือยัง

ช่วยแก้           โรคหมอนรองกระดูกหลัง  สัญญาณ๓หลังอักเสบ  ข้อต่อสะโพกเสื่อม อัมพาตขา

สัญญาณ๔ขาด้านนอก 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าเข่า

แก้                  กล้ามเนื้อขาอักเสบ กล้ามเนื้อฉีกขาด

ช่วยแก้         โรคเกี่ยวกับเข่า เช่น เข่าเสื่อม ลมจับโปงเข่า ลมลำบองเข่า เป็นต้น

  สัญญาณ๕ขาด้านนอก (เส้นชงประพาส)

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนไปข้อเท้าออกหลังเท้า

แก้                  ขาลีบ ตะคริวปลายเท้า

ช่วยแก้           อัมพาตขา สันนิบาตตีนตก

**ใช้ตรวจดู ในกรณีขาลีบสามารถแก้กลับได้หรือไม่ ถ้าสัญญาณ๕มีเส้นเล็กกว่าก้านไม้ขีดจะแก้กลับคืนไม่ได้

สัญญาณ ๑ถึง๕ขาด้านใน

สัญญาณ๑ขาด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหัวต่อกระดูกสะโพก

แก้                  ขัดสะโพก โรคเกี่ยวกับสัญญาณ๓หลังอักเสบจากลมปลายปัตคาต และลมลำบอง

ช่วยแก้          โรคเกี่ยวกับในท้อง และเชิงกราน เช่น มดลูกเคลื่อน ดานเลือดและดานลม

สัญญาณ๒ขาด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนลงขาทั่วไป

แก้                  ลมปราบที่ขา กล้ามเนื้อขาอักเสบ โรคหมอนรองกระดูกหลังสัญญาณ๑อักเสบ

ช่วยแก้          กระจายความร้อนในท้อง จากการอักเสบของโรคเกี่ยวกับหลัง

สัญญาณ๓ขาด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าเข่า                

ช่วยแก้          โรคที่เกี่ยวกับเข่า เช่น ลมจับโปง ลมลำบอง ข้อข้อเคลื่อน

สัญญาณ๔ขาด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าเข่า และสะบ้าเข่า

แก้                 ข้อเข่าเคลื่อน ผลักกระดูกเข่าให้เข้าที่ และโรคเกี่ยวกับเข่า เช่น ลมจับโปงเข่า ลมลำบอง แ

ช่วยแก้          โรคที่เกี่ยวกับลูกสะบ้า เช่นสะบ้าบิ่น สะบ้าจม

สัญญาณ๕ขาด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าข้อเท้าออกฝ่าเท้า

แก้                  โรคเกี่ยวกับข้อเท้า เช่น ข้อเท้าเคลื่อน ข้อเท้าแพลง ข้อเท้าอักเสบ เป็นต้น 

ช่วยแก้          ลมขึ้นเบื้องสูง ตะคริวเข้าท้อง  แก้ชักบางประเภท

สัญญาณ ๑ถึง๕ หลัง

สัญญาณ๑หลัง 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าปล้องกระดูกสัญญาณ๑หลัง เข้าเชิงกรานออกขาด้านใน

แก้                  ปวดท้องประจำเดือน โรคเกี่ยวสัญญาณ๑หลังอักเสบ

ช่วยแก้          โรคเกี่ยวกับโรคในท้อง และอุ้งเชิงกราน เช่น มดลูกเคลื่อน มดลูกอักเสบ

สัญญาณ๒หลัง 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหลัง

แก้                  คลื่นไส้อาเจียน 

ช่วยแก้          ธาตุไม่ปกติ ท้องอืด ท้องเฟ้อ  อาหารไม่ย่อย

สัญญาณ๓หลัง 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าปล้องกระดูกสัญญาณ๓ หลังเข้าไตออกขาด้านนอก

แก้                  โรคเกี่ยวกับปวดหลัง แก้เสียวชาที่ขา และปลีน่อง

ช่วยแก้          เกี่ยวกับการอักเสบของได ที่ถูกกระทบกระแทกจากการเล่นกีฬา

สัญญาณ๔หลัง 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนลงหน้าอก ออกสะบักหลังไปแขนด้านนอก

แก้                 โรคเกี่ยวกับสัญญาณ๔หลัง เช่น ปวดคอ ขาลงไปแขนด้านนอก หอบเหนื่อย ขัดยอกหน้าอก

ช่วยแก้          ระบบหัวใจ บรรเทาอาการหอบหืด

สัญญาณ๕  หลัง 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนขึ้นศีรษะ ส่งน้ำเลี้ยงขึ้นสมอง

แก้                  โรคเกี่ยวกับปวดคอ ชาลงไปแขนด้านใน มีนงงศีรษะ และลมตะกัง 

 สัญญาณ ๑ถึง๕หัวไหล่

สัญญาณ๑ หัวไหล่ 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าข้อต่อกระดูกหัวไหล่

แก้                  โรคเกี่ยวกับหัวไหล่ เช่น หัวไหล่อักเสบ  หัวไหล่ติด เป็นต้น

สัญญาณ๒ หัวไหล่ 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหัวไหล่

แก้                  โรคเกี่ยวกับหัวไหล่ เช่น หัวไหล่อักเสบ  หัวไหล่ติด เป็นต้น

**ห้ามกดนวดจุดสัญญาณ๒หัวไหล่ในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นอัมพาต เหยียดคู้แขนไม่ได้ เพราะจะทำให้กระดูกหัวไหล่เคลื่อนหลุดมากขึ้น

สัญญาณ๓  หัวไหล่ 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนลงแขนด้านใน

แก้                  โรคเกี่ยวกับหัวไหล่  โรคที่เกี่ยวกับแขน

สัญญาณ๔  หัวไหล่ 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนลงหน้าอก ออกสะบักและรักแร้

แก้                  โรคเกี่ยวกับหัวไหล่ และโรคสัญญาณ๔หลัง

สัญญาณ๕  หัวไหล่ 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหัวไหล่ข้อต่อกระดูกหัวไหล่

แก้                  โรคเกี่ยวกับหัวไหล่ เช่น หัวไหล่อักเสบ หัวไหล่ติด หัวไหล่เคลื่อนให้เข้าที่

สัญญาณ ๑ถึง๕ แขนด้านนอก

สัญญาณ๑ แขนด้านนอก 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนไปทั่วแขนด้านนอกถึงปลายนิ้วมือ

แก้                  ลมปราบที่แขน เส้นเอ็น กล้ามเนื้อแขนอักเสบ

ช่วยแก้          กล้ามเนื้อแขนลีบ แขนชา

สัญญาณ๒ แขนด้านนอก

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเลียบกระดูกแขนด้านนอก

แก้                  กระดูกแขนที่แตก หัก ปริ ร้าว ให้ติดดีขึ้น ทำให้กระดูกมีกำลังหลังจากถอดเฝือกแล้ว

สัญญาณ๓ แขนด้านนอก

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหัวต่อกระดูกข้อศอก

แก้                  กระดูกข้อศอกเคลื่อนด้านนอกให้เข้าที่

ช่วยแก้         โรคเกี่ยวกับข้อศอก เช่น ข้อศอกติด ข้อศอกอักเสบ เป็นต้น

สัญญาณ๔ แขนด้านนอก 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าข้อศอกออกนิ้วก้อย

แก้                  กระดูกข้อศอกเคลื่อนด้านในให้เข้าที่

ช่วยแก้          โรคเกี่ยวกับข้อศอก เช่น ข้อศอกติด ข้อศอกอักเสบ เป็นต้น

สัญญาณ๕ แขนด้านนอก 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนไปข้อมือออกหลังมือ

แก้                  สันนิบาตข้อมือตก

ช่วยแก้          นิ้วชา

สัญญาณ ๑ถึง๕ แขนด้านใน

สัญญาณ๑ แขนด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเลียบกระดูกแขนด้านใน

แก้                  กระดูกแขนที่แตก หัก ปริ ร้าว ให้ติดดีขึ้น ทำให้กระดูกมีกำลังหลังจากถอดเฝือกแล้ว

ช่วยแก้         อาการปวดเสียว  หรืออาการฟกช้ำของกระดูกแขน

สัญญาณ๒ แขนด้านใน

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนลงแขนทั่วไป

แก้                   ลมปราบที่แขน เส้นเอ็น กล้ามเนื้อแขนอักเสบ

ช่วยแก้          กล้ามเนื้อแขนลีบ แขนชา

                

สัญญาณ๓ แขนด้านใน

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าหัวต่อกระดูกข้อศอก

แก้                  ข้อศอกเคลื่อนให้เข้าที่

ช่วยแก้         โรคที่เกี่ยวกับข้อศอกติด  ข้อศอกอักเสบ

สัญญาณ๔ แขนด้านใน 

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนไปข้อมือ

แก้                  สันนิบาตข้อมือตก

ช่วยแก้          โรคข้อมือ เช่น ข้อมือเคล็ด ข้อมือเคลื่อน ข้อมืออักเสบ  เส้นเอ็นอักเสบ

สัญญาณ๕ แขนด้านใน

ความหมาย   บังคับเลือดและความร้อนเข้าข้อมือออกนิ้วมือ

แก้                  ข้อเคลื่อน(ข้อมือ และข้อนิ้ว) ข้อมืออักเสบ

ช่วยแก้         โรคที่เกี่ยวกับข้อนิ้วมือ เช่น นิ้วมือซ้น ข้อนิ้วติด  เป็นต้น

สัญญาณ๑ ถึง๕ ศีรษะด้านหน้า

สัญญาณ๑ศีรษะด้านหน้า

ความหมาย   บังคับเลือด และความร้อนเข้าหัวคิ้วลงเบ้าตาข้างขวา

แก้                  ตาพร่าตามัว อัมพาตใบหน้า ปวดศีรษะ

สัญญาณ๒ ศีรษะด้านหน้า

ความหมาย    บังคับเลือด และความร้อนเข้าหัวคิ้วลงเบ้าตาข้างซ้าย

แก้                 ตาพร่าตามัว อัมพาตใบหน้า ปวดศีรษะ

สัญญาณ๓ ศีรษะด้านหน้า

ความหมาย   บังคับเลือด และความร้อนเข้าข้อต่อกระดูกขากรรไกรข้างขวา

แก้                อัมพาตใบหน้า ขากรรไกรค้าง ขากรรไกรอักเสบ หูอื้อ

สัญญาณ๔ ศีรษะด้านหน้า

ความหมาย   บังคับเลือด และความร้อนเข้าข้อต่อกระดูกขากรรไกรข้างซ้าย

แก้                อัมพาตใบหน้า ขากรรไกรค้าง ขากรรไกรอักเสบ หูอื้อ

สัญญาณ๕ ศีรษะด้านหน้า

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนไปลิ้น และริมฝีปากเข้าคางและโคนลิ้น

แก้               อาการปากเบี้ยว ลิ้นกระด้าง คางแข็ง

ช่วยแก้         อาการชาริมฝีปาก

สัญญาณ๑ ถึง๕ ศีรษะด้านหลัง

สัญญาณ๑ศีรษะด้านหลัง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนไปศีรษะด้านขวาถึงหัวคิ้วออกเบ้าตาข้างขวา

แก้                 ตาพร่า ตาลาย ปวดศีรษะ เช่น ลมตะกัง ลมปลายปัตคาตบ่า

ช่วยแก้          อัมพาตหน้า ตาหลับไม่ลง ยักคิ้วไม่ขึ้น

สัญญาณ๒ ศีรษะด้านหลัง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนไปศีรษะด้านซ้ายถึงหัวคิ้วออกเบ้าตาข้างซ้าย

แก้                  ตาพร่า ตาลาย ปวดศีรษะ เช่น ลมตะกัง ลมปลายปัตคาตบ่า

ช่วยแก้           อัมพาตหน้า ตาหลับไม่ลง ยักคิ้วไม่ขึ้น

สัญญาณ๓ ศีรษะด้านหลัง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนไปขมับ กกหู คิ้ว และตาข้างขวา

แก้                 หูอื้อ ลมออกหู ตาพร่ามัว

สัญญาณ๔ ศีรษะด้านหลัง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนไปขมับ กกหู คิ้ว และตาข้างซ้าย

แก้               หูอื้อ ลมออกหู ตาพร่ามัว

สัญญาณ๕ ศีรษะด้านหลัง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนไปกึ่งกลางสมอง

แก้               มึนงง เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ

สัญญาณ๑ ถึง๕ ท้อง

สัญญาณ๑ ท้อง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนเข้าเชิงกราน สะโพก ลงขาข้างขวา

แก้                 โรคเกี่ยวกับมดลูก เช่น มดลูกเคลื่อน โรคดานเลือด และโรคที่เกี่ยวกับองคชาต

ช่วยแก้          โรคที่เกี่ยวกับสัญญาณ๑หลัง และสัญญาณ๓หลัง บางกรณี

สัญญาณ๒ ท้อง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนเข้าเชิงกราน สะโพก ลงขาข้างซ้าย

แก้                 โรคเกี่ยวกับมดลูก เช่น มดลูกเคลื่อน โรคดานเลือด และโรคที่เกี่ยวกับองคชาต

ช่วยแก้          โรคที่เกี่ยวกับสัญญาณ๑หลัง และสัญญาณ๓หลัง บางกรณี

สัญญาณ๓ ท้อง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนออกสันหลัง บั้นเอว และกระเบนเหน็บข้างขวา

แก้               ยอกหลัง เถาดานพรรดึก และโรคดานลม

ช่วยแก้        โรคที่เกี่ยวกับสัญญาณ๑หลัง และสัญญาณ๓หลัง บางกรณี

สัญญาณ๔ ท้อง

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนออกสันหลัง บั้นเอว และกระเบนเหน็บข้างซ้าย

แก้                ยอกหลัง เถาดานพรรดึก และโรคดานลม

ช่วยแก้         โรคที่เกี่ยวกับสัญญาณ๑หลัง และสัญญาณ๓หลัง บางกรณี

สัญญาณ๕ ท้อง(หรือเปิดประตูลมท้อง)

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนเข้าไขสันหลัง ปล้องกระดูกหลัง ออกขาทั้งสองข้าง

แก้               ช่วยปรับสมดุลระบบไหลเวียนเลือดให้ดีทั่วร่างกาย

สัญญาณ๑ ถึง๓ เข่า

สัญญาณเข่า เป็นสัญญาณแยกของสัญญาณ๔ขาด้านใน หรืออาจเรียก สัญญาณย่อย หรือ สัญญาณพิเศษ แบ่งออกเป็น๓ สัญญาณ

สัญญาณ๑ เข่า

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนเข้าเข่า

แก้               โรคที่เกี่ยวกับเข่า เช่นลมจับโปง ลมลำบอง

ช่วยแก้         เข่าเคลื่อน

สัญญาณ๒ เข่า

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนเข้าเข่า

แก้               โรคที่เกี่ยวกับเข่า เช่นลมจับโปง ลมลำบอง

ช่วยแก้       เข่าเคลื่อน

สัญญาณ๓ เข่า (จุดน้ำเต้าตก)

ความหมาย  บังคับเลือด และความร้อนเข้าเข่าและสะบ้าเข่า

แก้          โรคที่เกี่ยวกับเข่า เช่น ลมจับโปง ลมลำบอง และสะบ้าเข่า เช่น สะบ้าบิน  สะบ้าจม เป็นต้น

จุดสัญญาณที่่หายไปอีก2จุดคือ

1จุดจอมประสาท

2.จุดสัญญาณข้อเท้า หรือจุดเน้นข้อเท้า